Prace zostały wykonane zgodnie z Decyzją Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach na wniosek Mazowiecko-Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego. Nadzorował je Zbigniew Fijewski, który jest też autorem stwierdzenia tego gatunku w Górach Świętokrzyskich. – Pierwsze stanowisko iglicy małej Nehalennia speciosa w regionie Gór Świętokrzyskich zostało stwierdzone w 2010 roku w okolicy Sielpi, gm. Smyków. Kilkanaście osobników zaobserwowanych zostało w pobliżu torfianek wykonanych w 2008 roku w ramach naszego programu ochrony ważek śródleśnych torfowisk. Program był realizowany we współpracy z nadleśnictwami Barycz, Chmielnik, Daleszyce, Jędrzejów, Kielce, Łagów, Marcule, Ostrowiec Świętokrzyski, Przysucha, Skarżysko, Starachowice, Stąporków, Suchedniów, Ruda Maleniecka, Włoszczowa i Zagnańsk. Powstało wtedy kilkadziesiąt torfianek. Stanowisko to znajduje się w granicach ostoi Natura 2000 „Dolina Czarnej”, a samo torfowisko położone jest w dolinie rzeki. W kolejnych latach stwierdzano na tym terenie inne miejsca występowania tej rzadkiej i zagrożonej ważki. Gatunek ten obserwowany był wcześniej jedynie na kilkudziesięciu stanowiskach, głównie w północnej i wschodniej części kraju. Stanowisko w Górach Świętokrzyskich jest bardzo cenne i ma wyspowy charakter.

Iglica mała jest najmniejszą europejską ważką, ma ścisłe wymagania co do środowiska występowania. To tyrfobiont – gatunek związany z torfowiskami i małymi torfowiskowymi zbiornikami wodnymi. W przypadku iglicy koniecznie z określonymi gatunkami turzyc, tj. turzyca bagienna czy nitkowata – tak o wymaganiach co do środowiska życia iglicy małej mówi Zbigniew Fijewski.

Strefa powstała z inicjatywy Mazowiecko-Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego w 2015 roku, została ustanowiona decyzją RDOŚ w Kielcach. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt iglica mała jest wymieniona jako gatunek ściśle chroniony, wymagający ochrony czynnej i ochrony strefowej – całoroczną strefę ochrony tworzy się w promieniu do 100 m od miejsca rozrodu i regularnego przebywania. Jest to jedyny gatunek owadów dla którego prawo przewiduje ochronę strefową. – Takich stref na terenie Lasów Państwowych jest tylko dwadzieścia dwie – na terenie regionalnych dyrekcji LP w Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Radomiu, Pile i ostatnio Warszawie (w Nadleśnictwie Garwolin) – informuje Małgorzata Czyżewska z Wydziału Ochrony Zasobów Przyrodniczych Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych.

W ramach ochrony czynnej, z pomocą lokalnego przedsiębiorcy wykonano niewielkie torfianki o średnicy 4-5 m na obrzeżu torfowiska, tak by do minimum ograniczyć ingerencję w siedlisko. Torf został wywieziony, szacunkowo po około 10 latach nastąpi regeneracja i torfianka zarośnie torfowcami, przez ten czas będzie środowiskiem życia ważek, ale też i miejscem występowania rzadkich roślin – przykładowo zaobserwowano, że na odsłoniętej podczas takich prac warstwie torfu intensywnie rozwijają się rosiczki.

Nadleśnictwo wspiera działania przyrodników. Jak informuje Małgorzata Zbroszczyk z Nadleśnictwa Stąporków: - Podczas rozpoczęcia prac przez Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne nadleśnictwo udzieliło wsparcia merytorycznego przy wprowadzeniu na powierzchnię sprzętu mechanicznego (małej koparki) do wykonania torfianek, w celu ograniczenia liczby drzew koniecznych do usunięcia, ostatecznie udało się wprowadzić sprzęt bez potrzeby usuwania drzew.

Na środowisko występowania tego gatunku negatywny wpływ mają suche lata i związane z tym obniżenie wód gruntowych, a w dalszej kolejności sukcesja, czyli zarastanie torfowisk drzewami i krzewami oraz trzciną. Wykonane prace przyczynią się też do poprawy warunków bytowania innych cennych i chronionych gatunków ważek np. z rodzaju zalotka.